欢迎访问*》昆山华帝热水器各区售后服务维修咨询电话

miasto na prawach powiatu | |||||
![]() Widok na Stare Miasto, ulica S?owackiego, dawna piotrkowska Manufaktura, uliczka przy rynku, Zamek Królewski, panorama rynku | |||||
| |||||
Państwo | 百度 “来一趟你就知道了,飞机高铁高速四通八达,星级酒店遍地都是,各个里沿路几米开外就有干净的公共厕所。 | ||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Data za?o?enia |
VIII w. | ||||
Prawa miejskie |
mi?dzy 1290 i 1300 | ||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia |
67,24[3] km2 | ||||
Populacja (30.06.2024) ? liczba ludno?ci ? g?sto?? |
| ||||
Strefa numeracyjna |
44 | ||||
Kod pocztowy |
97-300 do 97-312 | ||||
Tablice rejestracyjne |
EP | ||||
Po?o?enie na mapie województwa ?ódzkiego ![]() | |||||
Po?o?enie na mapie Polski ![]() | |||||
![]() | |||||
TERC (TERYT) |
1062011 | ||||
SIMC |
0967430 | ||||
Urz?d miejski Pasa? Karola Rudowskiego 1097-300 Piotrków Trybunalski | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Piotrków Trybunalski – miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce, w województwie ?ódzkim.
Piotrków by? miastem królewskim[5] w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[6]. Dope?nienie nazwy o przymiotnik Trybunalski nast?pi?o po II wojnie ?wiatowej[7].
W latach 1975–1998 miasto by?o stolic? województwa piotrkowskiego.
Wed?ug danych GUS z 31 grudnia 2023 r., Piotrków Trybunalski liczy? 66 519 mieszkańców[8] i by? pod wzgl?dem liczby ludno?ci drugim (po ?odzi) miastem w województwie ?ódzkim, a tak?e 50. spo?ród najludniejszych miast w Polsce[9].
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako Piotrków i Pietrków, od XIV wieku spotyka si? tak?e Piotrkowo. Pochodzi ona od imienia Piotr, zdrobnionego do Piotrek, w j?zyku staropolskim tak?e Pietrek. Drugi cz?on nazwy, Trybunalski, wywodzi si? od faktu, ?e w mie?cie urz?dowa? trybuna? koronny[10].
Nazwa Piotrkowa w innych j?zykach brzmi: j?zyk rosyjski – dzi? Пётркув-Трыбунальски, za czasów Królestwa Polskiego – Петроковъ[11]; jid. ??????????? Petrikew[12]; niem. Petrikau[13].
Po?o?enie
[edytuj | edytuj kod]Miasto po?o?one jest w po?udniowo-wschodniej cz??ci województwa ?ódzkiego na Równinie Piotrkowskiej nad rzek? Straw?. Piotrków Trybunalski le?y w historycznej ziemi sieradzkiej[14].
Odleg?y o 53 km na po?udniowy wschód od ?odzi[15], 136 km na po?udniowy zachód od Warszawy[16] i 160 km na pó?nocny wschód od Katowic[17].
Wed?ug danych z 31 grudnia 2018 powierzchnia miasta wynosi?a 67,3 km2[18].
Wed?ug danych z 2002[19] powierzchnia miasta to 67,3 km2, co stanowi 0,4% powierzchni ca?ego województwa ?ódzkiego. Struktura powierzchni miasta:
- u?ytki rolne 52%
- u?ytki le?ne 21%.
Przez Piotrków przep?ywaj? cieki wodne: Strawa, Strawka, ?rutowy Do?ek, Wierzejka. Na terenie miasta znajduje si? tak?e sztuczny zbiornik wodny Bugaj.
Historia
[edytuj | edytuj kod]



- VIII w. – pierwsze osady
- 1217 – pierwsza pisemna wzmianka o Piotrkowie (dokument Leszka Bia?ego dla opactwa cystersów w Sulejowie)[20]
- XIII w. – Piotrków rozwin?? si? w znaczn? i ludn? osad?, gdzie w?adcy ksi?stw ??czyckiego i sieradzkiego zwo?ywali zjazdy rycerskie i odbywali s?dy, w czasach, gdy w?adca by? najwy?szym s?dzi? swoich poddanych[21]
- 1262 – w??czenie Piotrkowa do ksi?stwa sieradzkiego
- 1290–1300 – Piotrków otrzymuje prawa miejskie (wskazanie dok?adnej daty jest niemo?liwe, poniewa? dokumenty sp?on??y)
- 1313 – W?adys?aw ?okietek okre?la Piotrków jako miasto
- 1346–1347 – spisano statuty piotrkowskie
- od końca XIV w. Piotrków by? siedzib? s?dów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego[22]
- 1404 – odnowienie praw miejskich przez W?adys?awa Jagie???
- 1442–1628 – miejsce odbywania synodów prowincji gnie?nieńskiej
- 1467 – ratyfikacja pokoju toruńskiego
- 1468 – pierwszy sejm walny Królestwa Polskiego w Piotrkowie
- 1 grudnia 1469 – na sejmie wielki mistrz Henryk Reuss von Plauen z?o?y? ho?d lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 20 listopada 1470 – na sejmie wielki mistrz Henryk VII Reffle von Richtenberg z?o?y? ho?d lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 1492 – Elekcja Jana Olbrachta w Piotrkowie
- 1493 – pierwszy sejm w Piotrkowie z wydzielon? szlacheck? izb? poselsk? i senatem – data przyjmowana jako pocz?tek parlamentaryzmu polskiego
- XV/XVI w. – miejsce zjazdów generalnych i prowincjonalnych oraz sejmów walnych
- 22 marca 1565 – dysputa teologiczna o dogmacie o Trójcy ?wi?tej pomi?dzy Janem Firlejem a bra?mi polskimi, którzy jednak dogmatu tego nie uznali. Od tego momentu datuje si? narastaj?cy konflikt kalwińsko-ariański.
- 1578 – utworzenie Trybuna?u Koronnego dla Wielkopolski
- 1578 – nadanie przez króla Stefana Batorego przywilejów handlowych i wydanie zgody na wybudowanie ?a?ni w Piotrkowie[23]
- 1655 i 1657 – zaj?cie miasta przez wojska szwedzkie (potop szwedzki)
- 1702 – ponowne zaj?cie miasta przez wojska szwedzkie (III wojna pó?nocna)
- 1793 – II rozbiór Polski, w??czenie Piotrkowa do zaboru pruskiego, tzw. Prusy Po?udniowe
- 1807 – w??czenie Piotrkowa do Ksi?stwa Warszawskiego (departament kaliski)
- 1815 – w??czenie Piotrkowa do Królestwa Polskiego pod zaborem rosyjskim (województwo kaliskie, od 1837 gubernia kaliska)
- 2 wrze?nia 1846 – odjazd pierwszego poci?gu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z dworca piotrkowskiego
- 13 stycznia 1867 – utworzenie guberni piotrkowskiej, obejmuj?cej m.in. ?ód?, Cz?stochow? i Zag??bie D?browskie
- 5 stycznia 1873 – rozpocz?cie wydawania ?Tygodnia”
- 1 lutego 1905 – pocz?tek strajku szkolnego
- 1914 – w pierwszych miesi?cach I wojny ?wiatowej Piotrków kilkakrotnie opanowywa?y wojska niemieckie i ponownie rosyjskie, ostatecznie zaj?ty w grudniu przez wojska austriackie
- 1915 – umiejscowienie w Piotrkowie siedziby Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, najwi?kszy w historii rozwój piotrkowskiego o?rodka wydawniczo-prasowego
- 2–5 listopada 1918 – rozbrojenie okupantów austriackich
- 2 sierpnia 1919 – w??czenie Piotrkowa do województwa ?ódzkiego
- 1932 – wielki strajk okupacyjny w hucie ?Hortensja”. Przez 39 dni robotnicy stawiaj? opór policji[24]
- 1939:
- 2–4 wrze?nia – nieustanne bombardowania miasta. Zniszczono oko?o 200 budynków mieszkalnych i u?yteczno?ci publicznej
- 5 wrze?nia – Bitwa pod Piotrkowem Trybunalskim i zaj?cie miasta przez Wehrmacht, pocz?tek okupacji hitlerowskiej
- (wed?ug ró?nych ?róde?: 30 wrze?nia, 5 lub 8 pa?dziernika) – utworzenie pierwszego getta ?ydowskiego w okupowanej Europie
- 26 pa?dziernika – w??czenie Piotrkowa do Generalnego Gubernatorstwa
- sierpień–grudzień 1941 – w domu przy ul. Przysz?ej 11 dzia?a tajna radiostacja grupy dywersyjno-wywiadowczej zrzuconej z terenów ZSRR (pod dowództwem kpt. Miko?aja Arciszewskiego ?Micha?a”)[25]
- 14–29 pa?dziernika 1942 – likwidacja getta piotrkowskiego (ok. 20 tys. ?ydów wywieziono do obozu zag?ady w Treblince, 3500 pozosta?o w tzw. ?ma?ym getcie”, zlikwidowanym w 1944)
- 1 pa?dziernika 1944 – grupa dywersyjna 3 Brygady Armii Ludowej im. gen. Bema pod dowództwem ppor. Nazarewicza wysadza w powietrze na ul. Wolborskiej stacj? transformatorow?[26].
- 18 stycznia 1945 – w ramach ofensywy styczniowej wojska Armii Czerwonej wkraczaj? do Piotrkowa Trybunalskiego i przy znacznym oporze ze strony wojsk niemieckich przerywaj? trwaj?c? od 1939 okupacj? niemieck?. W zdobyciu Piotrkowa uczestnicz?: 6 Gwardyjski Korpus Pancerny z 3 Gwardyjskiej Armii Pancernej oraz wojska 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej oraz 13 Armii, nale??cych do 1 Frontu Ukraińskiego[27] i Wojska Polskiego.
- zdobycie Piotrkowa uczczono w Moskwie 20 salwami z 224 dzia?[28]
- Piotrków siedzib? istniej?cej do 1953 wiejskiej gminy Uszczyn
- 11 czerwca 1967 – Rada Państwa nadaje miastu, w roku 750-lecia jego istnienia, Order Sztandaru Pracy I klasy za ?zas?ugi w rewolucyjnym ruchu robotniczym i w walce z hitlerowskim okupantem oraz w uznaniu wk?adu w budownictwo socjalistyczne”[28]
- 1973–1977 – Piotrków siedzib? gminy wiejskiej Piotrków Trybunalski
- 1 czerwca 1975 – utworzenie województwa piotrkowskiego
- 9 wrze?nia 1979 – Do?ynki Centralne z udzia?em I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. Rozbudowa miasta m.in. stadionu i amfiteatru miejskiego oraz budowa w?z?a na Gierkówce
- 1981:
- IV ?mig?owcowe Mistrzostwa ?wiata
- utworzenie Wydzia?u Zamiejscowego Wy?szej Szko?y Pedagogicznej w Kielcach
- 1985 – pierwsze w Polsce mistrzostwa breakdance
- 1997 – przekszta?cenie Wydzia?u Zamiejscowego WSP w Fili? WSP (od 2000 filia Akademii ?wi?tokrzyskiej, od 2008 filia Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach)
- 1 stycznia 1999 – likwidacja województwa piotrkowskiego, ponowne wej?cie Piotrkowa w sk?ad województwa ?ódzkiego
- 2004 – utworzenie Zamiejscowego O?rodka Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w ?odzi (likwidacja w 2009 roku)
- 2017:
- uroczysto?ci 800-lecia miasta.
- 24–25 marca – Dni Przyja?ni Polsko-W?gierskiej z udzia?em Prezydentów Polski i W?gier.
- 1 czerwca 2023 – przekszta?cenie filii UJK w Kielcach w samodzieln? uczelni? – Akademi? Piotrkowsk?

Historia ?ydów w Piotrkowie
[edytuj | edytuj kod]
Miasto posiada?o zakaz osiedlania si? ?ydów – przywilej de non tolerandis Judaeis. Dopiero w XVI w. ludno?? ?ydowska zamieszka?a w okolicach Piotrkowa zacz??a przybywa? na targi i jarmarki. W 1657 wojska Stefana Czarnieckiego dokona?y krwawego pogromu ?ydów w Piotrkowie. W 1679 król Jan III Sobieski zezwoli? na za?o?enie kaha?u, synagogi, kirkutu, mykwy, rze?ni i sklepów. Piotrków Trybunalski by? jednym z najwa?niejszych w Polsce ?ydowskich o?rodków wydawniczo-drukarskich.
W pa?dzierniku 1939 Niemcy utworzyli tu pierwsze getto na ziemiach polskich. Uwi?zili w nim ok. 25 tys. osób z Piotrkowa i okolic. W dniach 15–21 pa?dziernika 1942 ok. 22 tys. osób wywie?li do obozu zag?ady w Treblince[29][30].
Rok | ?ydzi | Nie-?ydzi | Odsetek ?ydów |
---|---|---|---|
1765 | 780 | ||
1810 | 1592 | 2076 | 43% |
1820 | 1999 | 2131 | 48% |
1858 | 4272 | 5973 | 42% |
1871 | 5706 | 8973 | 39% |
1897 | 9543 | 21639 | 31% |
1921 | 11630 | 29362 | 28% |
1939 | 10641 | 40653 | 21% |
1941 | ok. 25000 | ||
1945 | 133 | 45848 | 0% |
Klimat
[edytuj | edytuj kod]Miesi?c | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Najwy?sza temperatura dzienna (°C) | +11,2 | +5,1 | +12,7 | +21,1 | +25,3 | +28,9 | +32,1 | +30,8 | +23,9 | +23,0 | +10,6 | +7,9 | |
Najni?sza temperatura dzienna (°C) | –31,2 | –13,2 | –6,4 | –3,9 | +1,8 | +1,8 | +8,0 | +5,6 | +2,1 | –3,2 | –2,9 | –10,0 | |
?ród?o: Typowe lata meteorologiczne i statystyczne dane klimatyczne dla obszaru Polski do obliczeń energetycznych budynków |
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 31 grudnia 2023[8]:
Opis | Ogó?em | Kobiety | M??czy?ni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 66 519 | 100 | 35 417 | 53,24 | 31 102 | 46,76 |
Wykres liczby ludno?ci Piotrkowa Trybunalskiego od 1921r.

Najwi?ksz? liczb? ludno?ci Piotrków Trybunalski odnotowa? w 1999 - wed?ug danych GUS 81 639 mieszkańców.
Piramida wieku mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego w 2014 roku[32].

Wska?niki ekonomiczne
[edytuj | edytuj kod]?redni dochód na jednego mieszkańca dla Piotrkowa Trybunalskiego wynosi 4150 z? brutto[33]. Wed?ug danych z 2018 stopa bezrobocia w mie?cie wynosi?a 5,5%[34].
Podzia? na osiedla
[edytuj | edytuj kod]W Piotrkowie Trybunalskim nazwa ?osiedle” ma dwa znaczenia: Tradycyjne – istniej?ce osiedla, oraz administracyjne – jednostki pomocnicze gminy (odpowiednik dzielnic w wi?kszych miastach lub so?ectw w gminach) W niektórych przypadkach nazwy pokrywaj? si?: np. Wierzeje.
Zgodnie z uchwa?ami Rady Miasta w Piotrkowie funkcjonuje czterna?cie jednostek pomocniczych:
- Osiedle ?Centrum” (wcze?niej ?Starówka”[35]),
- Osiedle ?Piastowskie”,
- Osiedle ?Armii Krajowej”,
- Osiedle ?Po?udnie”,
- Osiedle ?Wronia”,
- Osiedle ?Le?na”,
- Osiedle ?S?owackiego Pó?noc”,
- Osiedle ?Wierzeje”,
- Osiedle ?Wyzwolenia”,
- Osiedle ?Przysz?o??”,
- Osiedle ?Belzacka”,
- Osiedle ??ódzka-Wysoka-Sadowa”,
- Osiedle ?Krakowskie Przedmie?cie-Sulejowska”,
- Osiedle ?Szczekanica”[36].

|
System TERYT wyró?nia nast?puj?ce integralne cz??ci miasta: Belzatka, Budki, Bugaj, Byki, Byki-Kolonia, Daszówka, Dymacz, Karolinów, Kleszcz, Krakówka, Meszcze, Micha?ów, Moryca, Paw?ówka, Raków, Raków Ma?y, Szczekanica, ?wierczów, Twardos?awice, Wierzeje[37].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Przemys?
[edytuj | edytuj kod]
Od XIX w. o?rodek przemys?u, m.in. szklarskiego (huty ?Kara”, ?Hortensja”, ?Feniks”), w?ókienniczego (Piotrkowska Manufaktura – potem Zak?ady Przemys?u Dziewiarskiego ?Sigmatex”), maszynowego (Fabryka Maszyn Górniczych ?Pioma” – obecnie ?Famur”, Warszawskie Zak?ady Mechaniczne – Polskie Zak?ady Lotnicze WZM-PZL). Obecnie jedno z dwóch g?ównych miast Piotrkowsko-Be?chatowskiego Okr?gu Przemys?owego. Piotrków to tak?e przemys? meblowy (Piotrkowska Fabryka Mebli) oraz papierniczy – swoj? siedzib? ma tutaj Emerson, potentat w produkcji papieru komputerowego. W po?udniowej cz??ci miasta dzia?a nowoczesny regionalny Browar Piotrków produkuj?cy piwa ró?nego rodzaju. Dzia?a tutaj tak?e du?a liczba lokalnych i regionalnych firm budowlanych czy deweloperskich.
Na terenie miasta funkcjonowa?o 5 spó?ek prawa handlowego z udzia?em Gminy: Piotrkowskie Wodoci?gi i Kanalizacja Sp. z o.o., ul. Przemys?owa 4 (100 % ), Miejski Zak?ad Komunikacyjny Sp. z o.o., ul. Krakowskie Przedmie?cie 73 (100 %), Towarzystwo Budownictwa Spo?ecznego Sp. z o.o., Al. 3-go Maja 31 (100 %), Elektrociep?ownia Piotrków Trybunalski Sp. z o.o. ul. Rolnicza 75 (100 %), "Piocel" Sp. z o.o., ul. Dworska 6a (50 %)[38].
Przemys? maszynowy
[edytuj | edytuj kod]- FMG Pioma S.A. nale??ca do Grupy Famur wraz z Pioma Odlewnia sp. z o.o.
- Metzeler Automotive Profile Systems Piotrkow Sp.z.o.o.
- H?ring – wytwarzaj?ca cz??ci toczone dla takich koncernów jak Daimler AG, Bosch, Volkswagen-Audi.
- MBL – ?o?yska do kó?ek.
- Zamet Industry S.A - dostawca wielkogabarytowych konstrukcji stalowych
- Pioma-Odlewnia - producent odlewów
- SZLACHET – STAL Sendalscy Sp. k. - produkcja maszyn i urz?dzeń do uboju drobiu
- KOSZE.PL s.c. - Producent koszy na ?mieci
- Grespania Polska Sp. z o.o. - produkcja i sprzeda?y produktów ceramicznych
- Polanik – firma produkuj?ca sprz?t lekkoatletyczny
- Szk?o-Dekor - wyrób artystycznych szklanych ozdób choinkowych
- Euro-Kerze Sp. z o.o. - produkcja ?wiec parafinowych, stearynowych, lakierowanych, woskowych
Przemys? w?ókienniczy
[edytuj | edytuj kod]- Sigmatex Sp. z o.o. – producent dzianin Budynek znany jako ?Piotrkowska Manufaktura” to fabryka bawe?ny za?o?ona w 1896. Po II wojnie ?wiatowej dzia?a?a jako Zak?ady Przemys?u Bawe?nianego ?Sigmatex”. Nieruchomo?? przy ul. Sulejowskiej 45 jest na sprzeda? za oko?o 8 mln z?[39].
- Haftina - aplikacje i emblematy haftowane; us?ugi haftu i us?ugi lasera; szaty liturgiczne; sztandary i chor?gwie
- Pinokio Baby Fashion Sp. z o.o. - producent odzie?y dzieci?cej i niemowl?cej
- Sigma Poland - Producent profesjonalnej odzie?y dla ratownictwa medycznego
- PPHU "Mikas" - producent garniturów
Przemys? spo?ywczy
- F.H. Nowalijka - producent warzyw, sa?at i dań gotowych
- Browar Rzemie?lniczy Jan Olbracht
- PRPH KANDY - zak?ad przetwórstwa owoców oferuj?cy pó?produkty dla przemys?u spo?ywczego
- DUNINEX II - producent napoju Ja?owiec
- DRINK ID Sp. z o.o. - oprócz piwa produkcja obejmuje wiele ró?nych kategorii napojów bezalkoholowych
- ARES - produkcji sterylizowanych, bogatych w mi?so kie?bas i batonów dla kotów i psów
Pozosta?e
- Green Eco Poland - produkcja nawozów
- Sherwin-Williams ICA - producent farb i lakierów
- Korona Lab - produkcja ozonatorów
- Dolfos - premiksy i mieszanki paszowe uzupe?niaj?ce dla zwierz?t
- REAC - si?owniki elektryczne, mechanizmy podnoszenia i pochylania wózków
- Emerson - jeden z najwi?kszych w Europie producentów formularzy i druków specjalistycznych, takich jak zdrapki czy dokumenty utajnione.
Handel
[edytuj | edytuj kod]Znajduj? si? tutaj galeria rozrywkowo-handlowa Focus Mall, otwarta 13 listopada 2009, oraz Galeria ?Stary Areszt”, znajduj?ca si? w budynkach dawnego aresztu – usytuowana w okolicach starego miasta. W Piotrkowie dzia?aj? trzy du?e markety budowlane OBI (otwarty w 2012 roku) oraz Castorama (otwarta w 2024 roku). 31 maja 2023 roku na ulicy Sulejowskiej 49C zosta? otwarty N-Park o powierzchni najmu 8 000 m. W mie?cie znajduj? si? hipermarkety Auchan i Kaufland. 13 sklepów oraz dwa zak?ady produkuj?ce wyroby piekarskie, ciastkarskie i garma?eryjne prowadzi w Piotrkowie Powszechna Spó?dzielnia Spo?ywców ?Spo?em”[40].
Targowiska miejskie zlokalizowane s? na ulicy Wyzwolenia, Modrzewskiego i Bawe?nianej. Miejsca do handlu wyznaczono tak?e na ulicy Targowej i Cmentarnej. Targowiska prywatne zlokalizowane na gruntach nie nale??cych do Miasta Piotrkowa Trybunalskiego znajduje si? na ulicy Dmowskiego[41].
Logistyka
[edytuj | edytuj kod]Ze wzgl?du na dogodne po?o?enie miasta, wokó? miasta powsta?o kilka rozbudowanych centrów logistycznych.
- Centrum Dystrybucji IKEA – teren o powierzchni 47 ha, z czego 100 tys. m2 pod zabudow?.
- ProLogis Park Piotrków – teren o powierzchni 30 ha, 4 hale o ??cznej powierzchni 83 tys. m2. Najemcy: Unilever, Carrefour, Nomi, Vitakraft.
- Centrum Logistyczne ?Kaufland” – teren o powierzchni 27 ha, obiekty magazynowe o powierzchni 120 tysi?cy m2 oraz przetwórnia mi?sa i ch?odnia.
Trwa realizacja du?ych projektów logistycznych w Piotrkowie i jego najbli?szym otoczeniu:
- Logistic City Piotrków Distribution Center – teren o powierzchni ponad 100 ha, dotychczas zrealizowano 4 hale o ogólnej powierzchni 136 tys. m2, planowana powierzchnia zabudowy ponad 450 tys. m2. Najemcy: M&M Logistics, PPG, Colep CCL, Erontrans, Compania de Distribucion Integral Logista, Schlecker, Jysk, Trans Po?udnie, Kronopol.
- Poland Central – Europolis – teren po?o?ony na terenie gminy Grabica (ok. 7 km od Piotrkowa) o powierzchni 122 ha, docelowa powierzchnia magazynowa wyniesie ponad 500 tys. m2. Najemcy: IKEA, Erontrans, FM Logistic, PSD, Integer.pl.
- Prologis Park Piotrków II – teren o powierzchni 25 ha, docelowo zaplanowano realizacj? 6 hal o ogólnej powierzchni zabudowy 125 tys. m2. Najemcy: Stock Polska, Vobis.
Transport
[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy
[edytuj | edytuj kod]Piotrków Trybunalski stanowi wa?ny w?ze? komunikacyjny. Przez miasto przebiegaj? drogi krajowe i mi?dzynarodowe:
- Autostrada A1 (E75) Gdańsk – Toruń – ?ód? – Piotrków Trybunalski – Cz?stochowa – Gliwice – Gorzyczki – granica państwa
- droga ekspresowa S8 (E67) granica państwa – Kudowa-Zdrój – Wroc?aw – ?ód? – Piotrków Trybunalski – Warszawa – Bia?ystok – Budzisko – granica państwa
- droga krajowa nr 12 granica państwa – ??knica – Leszno – Kalisz – Piotrków Trybunalski – Radom – Lublin – Che?m – Dorohusk – granica państwa
- droga krajowa nr 74: relacji S8 – Wieluń – Be?chatów – A1 -Piotrków Trybunalski – Kielce – Zamo?? – granica państwa (UA)
- droga krajowa nr 91 Gdańsk – Grudzi?dz – Toruń – W?oc?awek – Kutno – ?ód? – Piotrków Trybunalski – Radomsko – Cz?stochowa – Kozieg?owy – Podwarpie
Drogi wojewódzkie:
Miasto posiada rozbudowany system obwodnic w którego sk?ad wchodz? obwodnice:
W planach jest tak?e budowa obwodnicy ?ródmiejskiej, maj?cej by? w przysz?o?ci drog? alternatywn? dla p?atnej autostrady A1 oraz obwodnicy po?udniowej.
Transport autobusowy
[edytuj | edytuj kod]
Wa?n? rol? odgrywaj? te? zrzeszeni przewo?nicy prywatni, obs?uguj?cy linie miejskie oraz podmiejskie, w tym do Sulejowa, Be?chatowa i Tomaszowa.
W Piotrkowie Trybunalskim dworzec autobusowy znajduje si? na ulicy Polskiej Organizacji Wojskowej naprzeciwko dworca kolejowego w centralnej cz??? miasta. Do 2018 roku z dworca realizowa? swoje przewozy PKS Piotrków[42]. W 2020 roku teren dworca zosta? zakupiony przez powiat piotrkowski. Po gruntownej przebudowie, w lutym 2023 roku zosta?o otwarte Powiatowe Centrum Przesiadkowe Piotrków Trybunalski. Z centrum przesiadkowego w Piotrkowie Trybunalskim korzysta ok. 50 przewo?ników, realizuj?cych dziennie blisko 300 kursów na terenie powiatu piotrkowskiego, województwa ?ódzkiego oraz ca?ego kraju, a tak?e wykonywaj?cych przewozy mi?dzynarodowe[43]. W ci?gu doby z dworca korzysta od 4 do 6 tys. podró?nych[44].
Komunikacja miejska
[edytuj | edytuj kod]W Piotrkowie Trybunalskim istnieje komunikacja autobusowa, obs?ugiwana przez MZK Piotrków Trybunalski, oraz przez przewo?ników prywatnych.
W 2017 roku MZK Piotrków Trybunalski obs?ugiwa?o 11 linii autobusowych (numery ?0” – ?10”) i dysponowa?o 40 autobusami marki MAN oraz Solaris[45]:
- Solaris Urbino 12 – 18 szt.
- MAN Lions City – 5 szt.
- MAN A 21 – 17 szt.
Dodatkowo w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonuj? linie przewo?ników prywatnych.
Transport kolejowy
[edytuj | edytuj kod]
Przez stacj? Piotrków Trybunalski przechodzi linia kolejowa nr 1, wybudowana w 1846 jako Droga ?elazna Warszawsko-Wiedeńska[46]; tutaj zaczyna si? równie? linia kolejowa nr 24 do kopalni Be?chatów, która wed?ug pierwotnych planów mia?a by? cz??ci? odnogi Centralnej Magistrali Kolejowej z Opoczna do Ole?nicy[47]. Wed?ug danych Urz?du Transportu Kolejowego z 2023 rok z dworca kolejowego w Piotrkowie korzysta 3 000 pasa?erów i zatrzymuje si? 65 poci?gów na dob?[48].
W latach 1902–2008 na terenie miasta zaczyna?a si? linia Piotrkowskiej Kolei W?skotorowej do Sulejowa; obecnie w ca?o?ci zachowa? si? jedynie teren dworca w?skotorowego[49].
Transport lotniczy
[edytuj | edytuj kod]W Piotrkowie Trybunalskim dzia?a lotnisko sportowe zdolne do przyjmowania samolotów kategorii dyspozycyjnej czy taksówek powietrznych.
Najbli?szym portem lotniczym jest oddalony od centrum Piotrkowa Trybunalskiego o 42 km Mi?dzynarodowy Port Lotniczy im. W?adys?awa Reymonta w ?odzi. Ponadto miasto jest oddalone o oko?o 133 km od Portu lotniczego Warszawa Ok?cie i oko?o 137 km od Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice.
W 2008 przy Samodzielnym Szpitalu Wojewódzkim im. Miko?aja Kopernika otwarto sanitarne l?dowisko.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]

Architektura
[edytuj | edytuj kod]Zabytki
[edytuj | edytuj kod]


Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane s? m.in. nast?puj?ce obiekty z terenu Piotrkowa[50]:
- Stare Miasto – staromiejski uk?ad urbanistyczny si?ga pocz?tkami ?redniowiecznej lokacji, zabudowa jest znacznie pó?niejsza. W obr?bie rynku mo?na obejrze? ok. 142 kamienice o ciekawej architekturze. Po po?arze w 1835 r. przebudowano domy w stylu klasycystycznym. Wewn?trz niektórych zachowa?y si? sklepienia kolebkowe, ?lady podcieni, sklepione piwnice, sienie i belkowane stropy.
- Mury miejskie – zachowane fragmenty wybudowane w XIV w. za panowania Kazimierza Wielkiego. Wysoko?? murów 4,5 m, szeroko?? 2 m.
- Zamek królewski – zbudowany w latach 1512–1519 przez mistrza Benedykta z Sandomierza na polecenie Zygmunta I Starego.
- Pa?ac Jaxa Bykowskich (XV w.) – w 1604 przebudowany na pa?ac renesansowy.
- Bazylika pw. ?w. Jakuba (XIII w.) wraz z plebani?
- Ko?ció? Nawiedzenia Naj?wi?tszej Panny Marii (XIV w.) – zniszczony podczas najazdu szwedzkiego, w XVIII w. odrestaurowany. Wewn?trz zabytkowe obrazy z XVII i XVIII w.
- Ko?ció? pw. ?w. Jacka i ?w. Doroty, podominikański (XIV-XVII w.)
- Ko?ció? i klasztor o.o. bernardynów (XVII w.) z cudownym obrazem Matki Boskiej Piotrkowskiej.
- Zespó? klasztorny pijarów – ko?ció? oo. pijarów (XVII-XVIII w.), obecnie ko?ció? ewangelicko-augsburski, oraz budynki kolegium pijarów zaadaptowane na budynek wi?zienny, u?ytkowany do 2004.
- Ko?ció? pw. NP Marii ?nie?nej (XVII w.) – dawniej dominikanek, oparty o mur miejski.
- Ko?ció? ?w. Franciszka Ksawerego oo. jezuitów (XVIII w.), z cudownym obrazem Matki Bo?ej Trybunalskiej.
- Kolegium jezuickie (XVIII w.) – obecnie mie?ci si? tu I LO im. Boles?awa Chrobrego.
- Wielka Synagoga (1791–1793), do 2019 r. siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej, a obecnie Archiwum Państwowego. Zbudowana na miejscu poprzedniej, drewnianej z 1689, zniszczonej podczas po?aru w 1740.
- Ma?a Synagoga
- Cerkiew prawos?awna pw. Wszystkich ?wi?tych (XIX w.)
- Cmentarz ?ydowski przy ulicy Spacerowej
- Cmentarz prawos?awny (w tym kaplica grobowa T. Andriejewej)
- Dwie kaplice grobowe na starym cmentarzu rzymskokatolickim (Burchardów i Jüttnerów)
- S?d Okr?gowy (1905–1909), dawny gubernialny S?d Okr?gowy.
- Dworzec kolejowy PKP – dworzec kolei warszawsko-wiedeńskiej. Przeszed? gruntowny remont i modernizacj? w latach 2010–2012
- Zespó? stacji kolejki w?skotorowej
- Budynek Państwowej Szko?y Muzycznej (Pa?ac Rudowskich)
- Budynek Gimnazjum ?eńskiego
- Park Belzacki z XIX w.
- Park im. Ksi?cia Józefa Poniatowskiego z ogrodem botanicznym
- Domy i kamienice:
- ul. Czarnieckiego 7, 9, 10
- ul. D?browskiego 14 (Willa ?Wanda”, secesyjna z 1905 r., proj. Feliks Nowicki) i 15
- ul. Farna 2, 3, 4, 5, 6, 8
- ul. Grodzka 1
- ul. Konarskiego 4
- pl. Ko?ciuszki 6
- ul. ?azienna-Mokra 1, 2
- ul. Rwańska 4
- Rynek Trybunalski 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11
- ul. Sieradzka 1, 4, 6, 8
- ul. S?owackiego 1, 3, 13
- ul. Szewska 3
- ul. Wojska Polskiego 5
Inne obiekty
[edytuj | edytuj kod]- Piotrkowska Manufaktura – budynek dawnej prz?dzalni przy ulicy Sulejowskiej
- Wie?a wodna (1925–1927) – ok. 50 m wysoko?ci. Zabytek sztuki in?ynierskiej
- Aleja 3 Maja – budynki w stylu secesyjnym
- Hala targowa – obecnie budynek handlowy (Biedronka, Apteka Stylowa, cukiernia, masarnia)
- Park ?ródmiejski im. ?w. Jana Paw?a II
- Jezioro Bugaj i miejskie k?pielisko ?S?oneczko”
- Rezerwat D?by w Meszczach im. Jeremiego Koz?owskiego
- Areszt ?ledczy przy ulicy Wroniej
- Dawny cyklodrom przy ulicy Budki
- O?rodek Dzia?ań Artystycznych (ODA)
Architektura wspó?czesna
[edytuj | edytuj kod]

- Bank Pekao przy al. Armii Krajowej
- Kryta P?ywalnia OSiR przy ul. Belzackiej (budowana w latach 1999–2000)
- Ko?ció? pw. Mi?osierdzia Bo?ego przy ul. ?ódzkiej
- Ko?ció? pw. NMP Królowej Pokoju przy ul. Belzackiej (1998)
- Ko?ció? pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Krakowskie Przedmie?cie
- Hala sportowa ?Relax” (lata 80.)
- Centrum handlowe Focus Mall przy ul. S?owackiego
- Hotel Mercure Piotrków Trybunalski przy al. Armii Krajowej
Informacja turystyczna
[edytuj | edytuj kod]- Centrum Informacji Turystycznej[51]
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]- Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy
- Szlaki miejskie:
- Trakt Wielu Kultur
- Filmowy Piotrków
- Miasto Piwowarów
- Szlakiem dawnych piotrkowskich hoteli
- Szlak rekreacyjny wokó? Piotrkowa
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Biblioteki
[edytuj | edytuj kod]
- Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Próchnika w Piotrkowie Trybunalskim – Mediateka 800-lecia,
- Filia nr 1
- Biblioteka Pedagogiczna w Piotrkowie Trybunalskim
- Biblioteka Akademii Piotrkowskiej
Muzea i galerie
[edytuj | edytuj kod]- Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Muzeum Marcepanów
- Muzeum Lodów
- O?rodek Dzia?ań Artystycznych (2 siedziby)
- Galeria ?U Panien” (Centrum Idei Ku Demokracji/Ko?ció? pw. Matki Bo?ej ?nie?nej)
Kina
[edytuj | edytuj kod]- Multipleks Helios (5 sal – Focus Mall)
- Kino Piksel - Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Próchnika
Inne o?rodki kulturalne
[edytuj | edytuj kod]- Miejski O?rodek Kultury – ?Europejska scena Teatru im. Jaracza” oraz dzia?aj?cy w ramach struktur MOK – O?rodek Edukacji Artystycznej ?Wyci?gamy dzieci z bramy”
- Osiedlowy Klub Kultury ?Jaskó?czyn” – prowadz?cy mi?dzy innymi dzieci?ce i m?odzie?owe zespo?y tańca
- Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy
Wydarzenia cykliczne
[edytuj | edytuj kod]- Imieniny Piotrków – cykl imprez muzycznych, sportowych i rekreacyjnych z okazji Dni Miasta
- Mi?dzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji – Interakcje – zapocz?tkowane w 1999 r. wydarzenie artystyczne, w którym uczestnicz? mi?o?nicy sztuki wspó?czesnej i arty?ci z ca?ego ?wiata
- Festiwal Kabaretowy – Trybuna?y Kabaretowe
- Dni muzyki kameralnej – organizowane w zabytkowej siedzibie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Ogólnopolski konkurs literacki o ?Rubinow? Hortensj?”
- Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego – odbywaj?cy si? od 1991 r., w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Piotrkowie Trybunalskim
- Mi?dzynarodowe Spotkania Rze?biarzy – Skrzy?owania
- Ogólnopolski Festiwal Kultury i Sztuki Chrze?cijańskiej ?Nadzieja”
- Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych
- Trybuna?y Modelarstwa Kolejowego – organizowane pod koniec czerwca przez Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy
Media
[edytuj | edytuj kod]Wykaz tradycyjnych mediów piotrkowskich:
- Telewizja:
- Radio:
- Prasa:
- Przegl?d Trybunalski (bezp?atny miesi?cznik lokalny)
- Tydzień Trybunalski
- Przegl?d Lokalny ?Famka” (ukazywa? si? w latzch 2009-2012)
- Ziemia Piotrkowska (obecnie ju? nie istnieje)
- Fakty Piotrkowskie (lokalny miesi?cznik, ukazuj?cy si? od stycznia 2013)
- Nasza Ziemia Piotrkowska (miesi?cznik)
- 7 Dni Piotrków – lokalny dodatek do Dziennika ?ódzkiego
- KurieR – Kultura i Rzeczywisto??
Wykaz internetowych mediów piotrkowskich:
- Prasa:
- Gazeta Trybunalska - Niezale?ny, wolny portal informacyjny.
- Trybunalski.pl – niezale?ny portal Piotrkowa i powiatu piotrkowskiego
- www.piotrkowski24.pl
- www.ePiotrkow.pl
- www.piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl
- www.ziemiapiotrkowska.com
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
- Akademia Piotrkowska
- Wy?sza Szko?a Spo?eczno-Ekonomiczna w Warszawie, o?rodek kszta?cenia w Piotrkowie Tryb.
Poza tym w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonuje obecnie:
- 13 przedszkoli samorz?dowych
- 3 przedszkola katolickie
- 9 szkó? podstawowych
- 10 szkó? ponadpodstawowych
- Centrum Kszta?cenia Zawodowego
- O?rodek Szkolno-Wychowawczy
- Bursa Szkolna
- Państwowa Szko?a Muzyczna I i II stopnia
Urz?dy i Instytucje
[edytuj | edytuj kod]- Urz?d Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, pasa? Karola Rudowskiego 10
- Starostwo Powiatowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. D?browskiego 7
- Urz?d Skarbowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
- Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Piotrkowie Trybunalskim, al. 3 Maja 8
- Powiatowy Urz?d Pracy, ul. Dmowskiego 27
- ?ódzki Urz?d Wojewódzki. Wydzia? Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Szkolna 28/bud. B
- Prokuratura Rejonowa w Piotrkowie Trybunalskim, aleja 3 Maja 13/15
- Prokuratura Okr?gowa w Piotrkowie Trybunalskim, aleja 3 Maja 13/15
- S?d Okr?gowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. S?owackiego 5
- Samorz?dowe Kolegium Odwo?awcze w Piotrkowie Trybunalskim, ul. S?owackiego 19
- ZUS Inspektorat w Piotrkowie Trybunalskim, Al. Armii Krajowej 9
- Narodowy Fundusz Zdrowia. ?ódzki Oddzia? Wojewódzki. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim Al. Armii Krajowej 15
- Komenda Miejska Państwowej Stra?y Po?arnej, ul. Jagiellońska 11
- Państwowa Stra? ?owiecka, ul. Szkolna 28
- Urz?d Statystyczny w ?odzi. Oddzia? w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
- ?ódzki O?rodek Doradztwa Rolniczego Oddzia? w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Kasztelańska 9
- Wojewódzki O?rodek Ruchu Drogowego w ?odzi Oddzia? Terenowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 17
- Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Jerozolimska 29
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Biuro Powiatowe w Piotrkowie, ul Kostromska 63
- Regionalna Izba Obrachunkowa. Zespó? Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim ul. D?browskiego 5
- Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Zarz?d Zlewni w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gabriela Narutowicza 9/13
- Okr?gowy Urz?d Miar w ?odzi. Wydzia? Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. ?l?ska 13
- Biuro UDT w Piotrkowie Trybunalskim. Oddzia? w ?odzi, ul. Wiosenna 3
- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo?ecznego, ul. Marii Curie-Sk?odowskiej 1
- Kuratorium O?wiaty w ?odzi. Delegatura Piotrków Trybunalski, ul. Sienkiewicza 16a
- Wojewódzki Inspektorat Ochrony ?rodowiska w ?odzi. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim ul. Bawe?niana 18
- Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w ?odzi. Delegatura w Piotrkowie, ul. Sienkiewicza 16a
- Urz?d Celny w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dworska 6a
- Powiatowy Inspektorat Weterynarii, ul. Rzemie?lnicza 26
- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Ro?lin i Nasiennictwa w ?odzi. Oddzia? w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Belzacka 187
- Państwowa Inspekcja Pracy odzia? w Piotrkowie Trybunalskim, al. 3-go Maja 2
- Delegatura Krajowej Informacji Skarbowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
- Delegatura Krajowego Biura Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Henryka Sienkiewicza 16a
- Wojewódzki O?rodek Ruchu Drogowego w ?odzi Oddzia? Terenowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 17
- Archiwum Zak?adowe ?ódzkiego Urz?du Wojewódzkiego w ?odzi. Oddzia? w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 10C
- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Rejon Piotrków, ul. Po?udniowa 17/19
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, ul. D?browskiego 12
- KRUS Piotrków Trybunalski, ul. Marii Sk?odowskiej-Curie 1
- Komenda Państwowej Stra?y Rybackiej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 10 C
- Areszt ?ledczy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 76/90
- Powiatowe WOPR w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dani?owskiego 5/7
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]
- Ko?ció? rzymskokatolicki[52]:
- ko?ció? Ojców Jezuitów
- ko?ció? ?wi?tego Jana Paw?a II
- ko?ció? Ojców Bernardynów
- ko?ció? Akademicki Panien Dominikanek pw. Matki Bo?ej ?nie?nej
- parafia Mi?osierdzia Bo?ego
- parafia Naj?wi?tszej Maryi Panny Królowej Pokoju
- parafia Naj?wi?tszego Serca Jezusowego
- parafia Nawiedzenia Naj?wi?tszej Maryi Panny
- parafia ?wi?tego Brata Alberta Chmielowskiego
- parafia ?wi?tego Jacka i ?wi?tej Doroty
- parafia ?wi?tego Jakuba Aposto?a – ko?ció? farny
- Ko?ció? greckokatolicki:
- placówka duszpasterska w Piotrkowie Trybunalskim[53]
- Ko?ció? prawos?awny:
- Ko?cio?y protestanckie:
- Ko?ció? Adwentystów Dnia Siódmego:
- Ko?ció? Bo?y w Chrystusie:
- Wspólnota ?Jezus ?yje”[56]
- Ko?ció? Ewangelicko-Augsburski:
- Ko?ció? Ewangelicznych Chrze?cijan:
- Ko?ció? Zielono?wi?tkowy:
- zbór w Piotrkowie Trybunalskim[59]
- Restoracjonizm:
- ?wiadkowie Jehowy: 4 zbory: Piotrków Trybunalski-Po?udnie (w tym grupa w Zak?adzie Karnym), Piotrków Trybunalski-Pó?noc, Piotrków Trybunalski-Wschód (w tym grupa j?zyka migowego)[60], Piotrków Trybunalski-Zachód (w tym grupa ukraińskoj?zyczna) – Sala Królestwa ul. 1-go Maja 5[61][62]
- ?wiecki Ruch Misyjny ?Epifania” – zbór w Piotrkowie Trybunalskim[potrzebny przypis].
Wspólnoty zakonne ko?cio?a Rzymskokatolickiego[63]:
Siostry Salezjanki - Zgromadzenie Córek Maryi Wspomo?ycielki, ul. Armii Krajowej 19
Dominikanki - Zgromadzenie Sióstr ?w. Dominika, ul. Rycerska 3
Zgromadzenie Sióstr S?u?ebniczek Niepokalanego Pocz?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny, ul. Wojska Polskiego 36
Franciszkanie - Zakon Braci Mniejszych, ul. S?owackiego 2
Sport
[edytuj | edytuj kod]W 1981 roku w Piotrkowie Trybunalskim odby?y si? po raz pierwszy w Polsce ?mig?owcowe Mistrzostwa ?wiata
W latach 1985–1989 w Piotrkowie Trybunalskim odbywa?y si? ogólnopolskie mistrzostwa Breakdance.
W mie?cie dzia?aj? nast?puj?ce kluby sportowe:
- badminton Ruch Piotrków Trybunalski
- boks Ring Piotrków Trybunalski
- Brazylijskie Jiu Jitsu Fido Gold team pod przewodnictwem Linke Gold Team
- kickboxing PSSW Tom Center
- pi?ka no?na Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- pi?ka no?na Concordia Piotrków Trybunalski – jeden z najstarszych klubów w Polsce, w 2009 r. obchodzi? 100. rocznic? za?o?enia.
- pi?ka no?na Polonia Piotrków Trybunalski
- pi?ka no?na UKS Akademia Pi?ki No?nej
- pi?ka r?czna kobiet MKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- pi?ka r?czna m??czyzn MKS Piotrkowianin Piotrków Trybunalski
- p?ywanie UKS ?Delfin” Piotrków Trybunalski
- koszykówka UMKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- lekkoatletyka Klub Sportowy Polanik Piotrków Trybunalski[64]
- szachy UKS Roszada
- tenis TUKS Kozica Piotrków Trybunalski
- tenis TUKS Nortenis Piotrków Trybunalski
- tenis Szko?a Tenisa ?Winner”
- zapasy AKS Piotrków Trybunalski
- capoeira Lagoa Da Saudade, Companhia Pernas Pro Ar
- szermierka historyczna Ave Gajda
- klub oyama karate Washi
- Akademia Goju-ryu Karate Sanchin
- futbol amerykański Piotrków Hammers
- tenis sto?owy PIKTS Wobistal Piotrków Trybunalski
- siatkówka UMKS Volley 5 Piotrków Trybunalski
Osoby zwi?zane z Piotrkowem Trybunalskim
[edytuj | edytuj kod]Honorowi Obywatele Miasta Piotrkowa Trybunalskiego
[edytuj | edytuj kod]- W?adys?aw Hartman
- Maria ?piewak
- ks. Tadeusz Pecolt
- Witold Janusz Rudowski
- Dorota Piesik
- Otto Weinmann
- Papie? Jan Pawe? II
- Henryk M?ka
- o. Leoncjusz Mieczys?aw Cyronik
- Ben Giladi
- Bogus?aw Wo?oszański
- o. Edmund Lenz
- Jerzy Kisson-Jaszczyński
- Zdzis?aw Jastrz?biec Peszkowski
- Rafa? Orlewski
- Helmut Thienwiebel
- Jerzy Kukulski
- Kazimierz Za??ski
- gen. bryg. Stanis?aw Burza-Karliński
- Aleksander Arkuszyński
- ks. dziekan Stanis?aw Socha
- o. Gracjan Kubica
- o. Andrzej Lemiesz SI
- El?bieta Drexler-Wierzbowska
- ks. Remigiusz Wysocki
- Krystyna Stankiewicz
- Halina K?pińska-Bazylewicz
- Henryk Macio?ek
- o. Ambro?y (Mieczys?aw Piotr Wójcik)
- Stanis?aw Marcin G?sior
- Zenon Bartczak
- kpt. John Benett (Jan Ksi??czyk)[65]
- Zbigniew Skrzek[66]
Prezydenci Piotrkowa Trybunalskiego
[edytuj | edytuj kod]- Ludwik Morawski – 1865–1872
- Józef Jeziorański – 1872–1873
- Wasyli Kercelli – 1873–1887
- gen. Niko?aj Timirew – 1887–1890
- Henryk Strza?kowski – 1890–1892
- Gustaw Brokowski – 1892–1900
- Kazimierz Sobieszczański – 1900–1911
- Ludomir Russocki – 1911–1912
- Mieczys?aw ?upiński – 1913–1914[67]
- Jan Bieńkowski – 13 sierpnia–28 wrze?nia 1914
- Eugeniusz Bieganowski – 28 wrze?nia–15 pa?dziernika 1914
- Felicjan K?piński – 15 pa?dziernika 1914–przed 4 stycznia 1915
- Ludwik Krzemieniewski – przed 4 stycznia–25 stycznia 1915
- Jan Bieńkowski – od 25 stycznia 1915
- Kazimierz Rudnicki – 4 stycznia 1917 – 4 wrze?nia 1917[68]
- Boles?aw Nowicki – 4 wrze?nia 1917–1919
- Jan Wallas – 1919–1925
- Kazimierz Szmidt – 1925 – 10 czerwca 1931
- Bronis?aw Jab?oński – 1931–1933
- Ignacy Bujnicki – 1933–1935 (tymczasowy)
- Stefan Fiszer – luty 1935–1939[69]
- Alojzy Grodzki – 22 lutego 1945 – 7 lipca 1945
- Ignacy Kujawski – 7 lipca 1945 – 19 maja 1948
- Czes?aw Pabisiak – 19 maja 1948-czerwiec 1950[70]
W latach 1950–1975 urz?d prezydenta zosta? zast?piony przez prezydium rady narodowej[71].
- Wac?aw Wroński – 1973–1975 jako naczelnik miasta
- Antoni Sokalski – 1976–1981
- Waldemar Kelm – 1981–1982
- Henryk Artowicz – 1982–1985
- Stanis?aw Kwapiński – 1985–1990
- Zbigniew Podlewski – 1990
- Micha? R?anek – 1990–1996
- Andrzej Pol – 1996–2002
- Waldemar Matusewicz – 2002–2006
- Krzysztof Chojniak – 2006–2024
- Juliusz Wiernicki – od 2024
Pos?owie z Piotrkowa Trybunalskiego (okr?g wyborczy)
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Ciecióra (PiS)
- Dariusz Klimczak (PSL-TD)
- Grzegorz Lorek (PiS)
- Antoni Macierewicz (PiS)
- Anna Milczanowska (PiS)
- Pawe? Sa?ek (PiS)
- Robert Telus (PiS)
- Adrian Witczak (KO)
- Bogus?aw Wo?oszański (KO)
?Filmowy Piotrków”
[edytuj | edytuj kod]
W ci?gu ostatnich kilkudziesi?ciu lat miasto by?o miejscem pracy wielu ekip filmowych, które realizowa?y filmy.
Filmy kr?cone w Piotrkowie Trybunalskim
[edytuj | edytuj kod]- Ewa chce spa? (1957, re?. Tadeusz Chmielewski)
- ?ycie raz jeszcze (1964, re?. Janusz Morgenstern)
- ?wi?ta wojna (1965, re?. Julian Dziedzina, Dariusz Gocza?)
- Niedziela sprawiedliwo?ci (1965, re?. Jerzy Passendorfer)
- Cyrograf dojrza?o?ci (1967, re?. Jan ?omnicki)
- Jak daleko st?d, jak blisko (1971, re?. Tadeusz Konwicki)
- Nie zaznasz spokoju (1977, re?. Mieczys?aw Wa?kowski)
- Vabank (1981, re?. Juliusz Machulski)
- Jan Serce (1981, re?. Rados?aw Piwowarski)
- Akademia pana Kleksa (1983, re?. Krzysztof Gradowski)
- Misja specjalna (1987, re?. Janusz Rzeszewski)
- Nowy Jork, czwarta rano (1988, re?. Krzysztof Krauze)
- Biesy (1988, re?. Andrzej Wajda)[72]
- Opowie?? Harleya (1987, re?. Wies?aw Helak)
- Psy (1992, re?. W?adys?aw Pasikowski)
- Uprowadzenie Agaty (1993, re?. Marek Piwowski)
- Syzyfowe prace (1998, re?. Pawe? Komorowski)
- Pan Tadeusz (1999, re?. Andrzej Wajda)
- Jakub k?amca (1999, re?. Peter Kassovitz)
- Przeprowadzki (2000, re?. Leszek Wosiewicz)
- Przedwio?nie (2001, re?. Filip Bajon)
- Masz na imi? Justine (2005, re?. Franco de Pena)
- W ciemno?ci (2011, re?. Agnieszka Holland)[73]
- 1920 Bitwa warszawska (2010, re?. Jerzy Hoffman)[74]
- Listy do M. 3 (2017, re?. Tomasz Konecki)
- Ultraviolet, sezon 2 (2019, re?. Jan Komasa, S?awomir Fabicki)
Wspó?praca mi?dzynarodowa
[edytuj | edytuj kod]Wspó?praca zagraniczna Piotrkowa Trybunalskiego obejmuje przede wszystkim p?aszczyzn? kulturaln?, o?wiatow?, naukow?, gospodarcz? czy sportow? ze swoimi miastami partnerskimi, z którymi miasto podpisa?o umow? o wspó?pracy oraz z miastami zaprzyja?nionymi[75].
Miasto | Państwo | Data podpisania umowy |
---|---|---|
Esslingen | ![]() |
25.09.1992 |
Równe | ![]() |
07.06.1997 |
Velenje | ![]() |
24.03.1998 |
Mosonmagyaróvár | ![]() |
06.08.2001 |
Mariampol | ![]() |
14.09.2002 |
Vienne | ![]() |
02.07.2005 |
Neath Port Talbot | ![]() |
22.09.2007 |
Ness Cijjona | ![]() |
12.09.2016 |
Miasto | Państwo |
---|---|
Udine | ![]() |
Schiedam | ![]() |
?agubica | ![]() |
Zobacz te?
[edytuj | edytuj kod]- Gubernia piotrkowska
- Województwo piotrkowskie
- Okr?g wyborczy nr 10 do Sejmu RP
- Piotrkowska Kolej W?skotorowa
- Powiat piotrkowski
- Trybuna? Koronny
- Cmentarz ?o?nierzy Radzieckich w Piotrkowie Trybunalskim
- Getto piotrkowskie
- Stary cmentarz ?ydowski w Piotrkowie Trybunalskim
- Nowy cmentarz ?ydowski w Piotrkowie Trybunalskim
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki ponownego g?osowania w wyborach samorz?dowych 2024. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Za nami pierwsza sesja nowej Rady Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Powierzchnia i ludno?? w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], G?ówny Urz?d Statystyczny, 22 lipca 2024 [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Ludno??. Stan i struktura ludno?ci oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06) [online], G?ówny Urz?d Statystyczny, 15 pa?dziernika 2024 [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Przesz?o?? administracyjna ziem województwa ?ódzkiego, w: Rocznik Oddzia?u ?ódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, ?ód? 1929, s. 15.
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo ??czyckie w drugiej po?owie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65.
- ↑ Dzieje Piotrkowa...
- ↑ a b Ludno?? wed?ug p?ci i miast. GUS. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludno?ci, powierzchnia, wyszukiwarka) [online], Polska w liczbach [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wyd. drugie uzupe?nione. Wroc?aw – Warszawa – Kraków – Gdańsk – ?ód?: Zak?ad Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 185–186. ISBN 83-04-02436-5.
- ↑ ?Mi?dzy prowincj? a wielkim ?wiatem. ?ycie spo?eczno-kulturalne Piotrkowa 1867-1884”, Mariusz Furman, Kraków 2012 : [recenzja] [online] .
- ↑ Yiddishland: Countries, Cities, Towns, Rivers. YIVO Institute for Jewish Research. [dost?p 2025-08-07]. (ang. ? jid.).
- ↑ Zdzis?aw W?odarczyk. Raport Leopolda G?ckingka o stanie Piotrkowa (1793 r.). ?Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, s. 148, 2011. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Stanis?aw Kutrzeba: Franciszek Piekosiński jako historyk prawa polskiego w: ?Kwartalnik Historyczny”, R. XXII, z. 2/3, red. nacz. Aleksander Semkowicz. Towarzystwo Historyczne, Lwów 1908, s. 265.
- ↑ Odleg?o?? z Piotrków Trybunalski do ?ód?. najlepszetrasy.com. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Odleg?o?? mi?dzy Piotrków Trybunalski a Warszawa. najlepszetrasy.com. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Odleg?o?? mi?dzy Piotrków Trybunalski a Katowice. najlepszetrasy.com. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludno?? w przekroju terytorialnym w 2013 r.. ?Powierzchnia i Ludno?? w Przekroju Terytorialnym”, 2025-08-07. Warszawa: G?ówny Urz?d Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorz?dowy REGIOset. regioset.pl. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Piotrkow24.pl – Twój przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim. piotrkow24.pl. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Historia Miasta | 800 lat Piotrkowa Trybunalskiego [online], 800lat.piotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ M. Pawlikowski, S?downictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strza?ków 2012, ten?e, S?downictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strza?ków 2012.
- ↑ Skoczylas Micha? M. Historia medycyny a potencja? turystyczny Nadpilicza ?rodkowego. W: red. Magowska Anita, P?kacka-Falkowska Katarzyna, Owecki Micha?. Wybrane problemy historii medycyny. W kr?gu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53–75. ISBN 978-83-65275-95-0, tre?? on-line.
- ↑ Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga ?Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo ?Sport i Turystyka” 1970, s. 232.
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i M?czeństwa ?Przewodnik po upami?tnionych miejscach walk i m?czeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 526.
- ↑ Józef Boles?aw Garas ?Oddzia?y Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 324.
- ↑ Boles?aw Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s. 385, 386.
- ↑ a b Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga ?Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo ?Sport i Turystyka” 1970, s. 239.
- ↑ Urz?dowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta...
- ↑ Piotrków Trybunalski [online], geocities.com [dost?p 2025-08-07] [zarchiwizowane z adresu 2025-08-07] .
- ↑ Tomasz M. Jankowski , Demography of a shtetl. The case of Piotrków Trybunalski, Leiden 2022, s. 95, ISBN 978-90-04-51857-5, OCLC 1341268335 [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ [1], w oparciu o dane Komisarza Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim oraz GUS.
- ↑ Zarobki w Piotrkowie Trybunalskim – zarobki.pracuj.pl [online], zarobki.pracuj.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Zespó? 300Gospodarki, Bezrobocie w Piotrkowie Trybunalskim jest w okolicach krajowej ?redniej [online], 300Gospodarka.pl, 7 listopada 2019 [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Osiedle ?Centrum”. Rada Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)].
- ↑ Jednostki pomocnicze. Urz?d Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Krajowy Rejestr Urz?dowego Podzia?u Terytorialnego Kraju. G?ówny Urz?d Statystyczny. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Kambit.pl, Piotrków Trybunalski - Oficjalny portal miejski | Raport o stanie miasta [online], www.piotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Portal, Piotrkowska Manufaktura nie mia?a tyle szcz??cia ile ?ódzka. Budynek Sigmateksu wci?? czeka na swoj? szans? [online], Trybunalski.pl – lokalny portal Piotrkowa Trybunalskiego, 25 stycznia 2024 [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ "Spo?em" Powszechna Spó?dzielnia Spo?ywców - Strona g?ówna [online], www.piotrkowtrybunalski.spolem.org.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Kambit.pl, Zarz?d Dróg i Utrzymania Miasta w Piotrkowie Trybunalskim | Targowiska [online], zdium-piotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Piotrków Trybunalski: PKS nie kursuje, Mobilis utrzymuje dworzec [online], www.transport-publiczny.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Nowe centrum przesiadkowe w Piotrkowie Trybunalskim otwarte dla pasa?erów - Ministerstwo Infrastruktury - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Infrastruktury [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Starostwo Powiatowe w Piotrkowie Trybunalskim - Powiatowe Centrum Przesiadkowe oficjalnie odebrane [online], www.powiat-piotrkowski.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ MZK Piotrków Trybunalski – Spis taboru [online], www.mzk.piotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Dylewski 2012 ↓, s. 11.
- ↑ Dylewski 2012 ↓, s. 172–173.
- ↑ [2]
- ↑ Krzysztof Marek Herman , Kolej W?skotorowa Piotrków-Sulejów, ?ód? 2016, s. 54, ISBN 978-83-7729-316-4 .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo ?ódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 czerwca 2025 [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim.
- ↑ Archidiecezja ?ód? [online] [dost?p 2025-08-07] [zarchiwizowane z adresu 2025-08-07] .
- ↑ Greckokatolicka placówka duszpasterska w Piotrkowie Trybunalskim [online], grekokatolicy.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Dekanat ?ódzki [online], orthodox.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Zbory [online], adwent.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Zbory [online], kbwch.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Piotrków Trybunalski [online], luteranie.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Zbory KECh w Polsce [online], kech.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Znajd? Ko?ció? [online], kz.pl [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Po raz pierwszy w historii! Ca?y Nowy Testament dost?pny w polskim j?zyku migowym [online], nasztomaszow.pl, 28 czerwca 2022 [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Dane wed?ug wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie ?wiadków Jehowy jw.org [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ ?wiadkowie Jehowy maj? Sal?.
- ↑ Zakony ?eńskie [online], www.archidiecezja.lodz.pl, 30 maja 2025 [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Klub Sportowy Polanik Piotrków Trybunalski [online], Facebook [dost?p 2025-08-07] .
- ↑ Piotrków Trybunalski – Oficjalny portal miejski *** John Benett Honorowym Obywatelem Piotrkowa [online], www.piotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Zbigniew Skrzek odebra? tytu? Honorowego Obywatela Miasta Piotrkowa [online], www.epiotrkow.pl [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Krzysztof ?apiński: Kancelaria Magistratu Piotrkowa w latach 1874–1914. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Aleksy Piasta: Piotrkowscy socjali?ci wobec wyborów do Rady Miejskiej w grudniu 1916 r.. Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 2016 nr. 17 cz. 2. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)]. (pol.).
- ↑ Samorz?d Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1935–1939. Zarz?d Miejski w Piotrkowie Trybunalskim. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Skowrońska: Miejska Rada Narodowa i Zarz?d Miejski w Piotrkowie Trybunalskim – struktura organizacyjna i procesy aktotwórcze. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Gracjana Dutkiewicz: Dzieje samorz?du terytorialnego w Polsce po II wojnie ?wiatowej. Colloquium 2010. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Filmowe miejsca – Piotrków Trybunalski. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)].
- ↑ Nowy film Holland. [dost?p 2025-08-07].
- ↑ Bitwa Warszawska 1920 w 3D. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)].
- ↑ Idea Miast Partnerskich. piotrkow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- publikacje
- Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego. Pod red. [prof. U?] Bohdana Baranowskiego; ?ód? 1989, Wyd. ?ódzkie, ISBN 83-218-0546-9.
- Adam Dylewski , Historia kolei w Polsce, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7705-176-4 .
- prasa i periodyki
- Urz?dowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta w Piotrkowie Trybunalskim; [w:] ?Biuletyn Okr?gowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w ?odzi-Instytut Pami?ci Narodowej”, tom II, ?ód? 1990, s. 35–48.
Linki zewn?trzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna Strona Piotrkowa Trybunalskiego
- Zbiór zdj?? panoramicznych Piotrkowa w 360cities.net
- Piotrków Trybunalski w Regionalnym Katalogu Zabytków Województwa ?ódzkiego [online], kultura.lodz.pl [zarchiwizowane z adresu 2025-08-07] .
- Wspó?czesne zdj?cia Piotrkowa
- Wirtualny spacer po mie?cie Piotrków Trybunalski
- Piotrków, [w:] S?ownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Po?aj?cie, Warszawa 1887, s. 186 .
- Archiwalne widoki i publikacje zwi?zane z miejscowo?ci? w bibliotece Polona
- Webiko Piotrków Trybunalski – Niezale?ny Portal Piotrkowa Trybunalskiego
- Miasta w województwie ?ódzkim
- Miasta na prawach powiatu
- Miasta I Rzeczypospolitej posiadaj?ce przywilej de non tolerandis Judaeis
- Miasta królewskie I Rzeczypospolitej (województwo sieradzkie)
- Piotrków Trybunalski
- Miejsca obrad polskich sejmów
- Starostwo piotrkowskie
- Miejscowo?ci odznaczone Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Miasta w Polsce lokowane w XIII wieku
- Ziemia sieradzka