LINDOMONO 源自日本实用主义 轻松打造小可爱衣橱
| 3 zwyci?stwa | |
 Harmon Rorison (1919) | |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
百度 ……（我们是四万万人，）你能把我们灭绝么？这比丁更进一层，不去拖人下水，反以自己的丑恶骄人；至于口气的强硬，却很有《水浒传》中牛二的态度。
15 kwietnia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce ?mierci |
27 lutego 1976 |
| Przebieg s?u?by | |
| Si?y zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
22 dywizjon RAF |
| G?ówne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Harmon Chadbourn Rorison (ur. 15 kwietnia 1893 w Bakersville, zm. 27 lutego 1976 w Wilmington) – kapitan pilot Wojska Polskiego. Amerykański ochotnik, uczestnik I wojny ?wiatowej i wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
?yciorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Richarda i Elizabeth. W 1916 roku ukończy? studia na Uniwersytecie Georgii, ju? wtedy bra? udzia? w szkoleniu lotniczym. Nast?pnie przeszed? szkolenie w Amerykańskiej Szkole Lotniczej w Mineola Field. Od lutego 1918 roku, podczas pobytu we Francji, przeszed? przeszkolenie w zakresie pilota?u w Issoudun. Po zakończeniu szkolenia zosta? zatrudniony jako oblatywacz, a od 22 pa?dziernika 1918 roku s?u?y? w 22. dywizjonie Royal Air Force. Do zakończenia I wojny ?wiatowej wylata? ??cznie 330 godzin, z czego 30 w USA, 200 jako oblatywacz oraz 35 w 22. dywizjonie[1]. 3 listopada 1918 roku zestrzeli? trzy my?liwce Luftstreitkr?fte[2].
Po zakończeniu dzia?ań wojennych powróci? do Stanów Zjednoczonych. Kiedy dowiedzia? si? od kpt. pil. Meriana Coopera, z którym ukończy? szko?? pilotów, o funkcjonowaniu w Wojsku Polskim grupy amerykańskich ochotników, sam op?aci? koszty podró?y z USA do Lwowa i 29 listopada 1919 roku zosta? przydzielony do 7. eskadry my?liwskiej[3]. Podczas przygotowań do dzia?ań bojowych trenowa? na przydzielonych jednostce niemieckich typach samolotów. 17 lutego 1920 roku prze?y? kraks? na samolocie Albatros D.III, która zakończy?a si? uszkodzeniem ?mig?a[4]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej by? pierwszym lotnikiem amerykańskim, który 5 marca w pobli?u Baru nawi?za? kontakt bojowy z oddzia?ami Armii Czerwonej. Ostrzela? i zbombardowa? oddzia?y piechoty oraz trzy poci?gi pancerne nieprzyjaciela[5]. Na pocz?tku kwietnia bra? udzia? w poszukiwaniu nowego l?dowiska dla eskadry, co zakończy?o si? kapota?em jego samolotu w okolicach Równego[6]. 10 kwietnia dowodzi? grupowym atakiem samolotów 7. em na bolszewickie wojska skoncentrowane w Czudnowie i znajduj?ce si? tam dywizyjne stanowisko dowodzenia. Po uzupe?nieniu uzbrojenia i paliwa poprowadzi? drugi atak[7][8]. 11 kwietnia zosta? skierowany do Warszawy na przeszkolenie w pilota?u samolotu Ansaldo A.1 Balilla[9].
15 maja 1920 roku podczas ataku na oddzia? piechoty bolszewickiej w okolicy Korsunia jego samolot zosta? zestrzelony[10]. Uda?o mu si? unikn?? niewoli i po 45 kilometrach marszu powróci? do macierzystej eskadry. Przekaza? zdobyte w czasie lotu informacje, nast?pnie powróci? na miejsce przymusowego l?dowania aby uratowa? maszyn?[11][12][a][b]. 30 maja przeprowadzi? d?ugi, trzygodzinny lot na rozpoznanie. Z powodu przem?czenia intensywnymi i d?ugotrwa?ymi lotami uszkodzi? samolot podczas l?dowania na lotnisku w Koziatynie[15].
7 czerwca wspiera? z powietrza polskie oddzia?y broni?ce Koziatynia. Ogniem broni maszynowej zaatakowa? nieprzyjacielskie kolumny transportowe, których liczebno?? oszacowa? na 12 000 ?o?nierzy[16]. Tego samego dnia by? zmuszony porzuci? uszkodzony samolot na lotnisku w Koziatynie i ewakuowa? si? rzutem ko?owym[17]. 8 czerwca wystartowa?, pomimo trudnych warunków pogodowych, na lot wywiadowczy w kierunku Berdyczowa. Niesprzyjaj?ca pogoda zmusi?a go do l?dowania na lotnisku w Po?onnem, gdzie uzupe?ni? paliwo i polecia? dalej. W trakcie dalszego lotu, z powodu awarii silnika, l?dowa? przymusowo na wo?yńskich bagnach. Samolot zosta? zniszczony, jego samego uratowa?a miejscowa ludno??[18].
12 czerwca 1920 roku, podczas l?dowania na uszkodzonym samolocie uleg? ci??kim obra?eniom, które wy??czy?y go z dalszych lotów bojowych na pewien czas[19]. Ostatnie loty bojowe z jego udzia?em odnotowano 16 lipca, kiedy to dwukrotnie atakowa? oddzia?y nieprzyjaciela[20]. Na w?asn? pro?b? zosta? zwolniony ze s?u?by w Wojsku Polskim. Na specjalnej uroczysto?ci zorganizowanej w Waszyngtonie, z udzia?em Ignacego Paderewskiego i genera?a Johna Pershinga, zosta? odznaczony Krzy?em Srebrnym Virtuti Militari[12].
W ?yciu cywilnym pracowa? w sektorze bankowym. Po wybuchu II wojny ?wiatowej zg?osi? si? ochotniczo do s?u?by w armii USA, by? m.in. kierowc? ambulansu. Po zakończeniu dzia?ań wojennych powróci? do pracy bankiera, pracowa? m.in. w Security National Bank w Wilmington. Zmar? tam 27 lutego 1976 roku i zosta? pochowany na miejscowym cmentarzu[12].
Odznaczenia i odznaki
[edytuj | edytuj kod]Za sw? s?u?b? zosta? odznaczony[21][12]:
- Distinguished Service Cross – USA[22],
- Krzy?em Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2928[22] – 8 kwietnia 1921[23][24],
- Krzy?em Walecznych – czterokrotnie[22],
- Krzy?em ?o?nierzy Polskich z Ameryki[22],
- Polow? Odznak? Pilota nr 110 – 11 listopada 1928 ?za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”[25].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 66.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 155.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 194-195.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 81.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 83-84.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 90.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 91-92.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 206.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 112.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 124.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 236.
- ↑ a b c d Rorison Harmon (Herman) Chadbourn kpt. pil.. Encyklopedia Lotnictwa. [dost?p 2025-08-07]. (pol.).
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 220.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 60.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 137.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 150.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 151.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 154.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 166.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 161.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 245, 257.
- ↑ a b c d Who's Who in American Aeronautics. Nowy Jork: Aviation Publishing Corporation, 1922, s. 89. (ang.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 kwietnia 1921, s. 654.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 14 z 9 kwietnia 1921, s. 654 [online], polona.pl [dost?p 2025-08-07] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 436.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert F. Karolevitz: D?ug honorowy : amerykańscy piloci Eskadry My?liwskiej im. Ko?ciuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 : zapomniani bohaterowie. Warszawa: A.M.F. Plus Group, 2005. ISBN 83-921401-5-X. OCLC 749817462.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wroc?aw: Wydawnictwo Dolno?l?skie Oddzia? Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Pocz?tki, organizacja, personel i sprz?t. O?wi?cim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. O?wi?cim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko (red.), Ku czci poleg?ych lotników: ksi?ga pami?tkowa, Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poleg?ych Lotników, 1933, OCLC 830230270 [dost?p 2025-08-07] [zarchiwizowane z adresu 2025-08-07].
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosj? Sowieck?: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i ??czno?ci, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marsza?ek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dost?p 2025-08-07].
- Amerykańscy oficerowie kontraktowi wojska polskiego
- Amerykańscy piloci wojskowi
- Cudzoziemscy ochotnicy w wojnach o niepodleg?o?? Polski 1918–1921
- Kapitanowie lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Lotnicy I wojny ?wiatowej
- Cudzoziemcy odznaczeni Krzy?em Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzy?em Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzy?em Wybitnej S?u?by (Stany Zjednoczone)
- Odznaczeni Krzy?em ?o?nierzy Polskich z Ameryki
- Odznaczeni Odznak? Pilota
- Polscy piloci my?liwscy
- Uczestnicy I wojny ?wiatowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (ochotnicy USA)
- Urodzeni w 1893
- Zmarli w 1976
- Piloci 7 Eskadry My?liwskiej
- Absolwenci Uniwersytetu Georgii